Leraar Stelt Lelijke Vragen: Bewustwording Van Onze Vooroordelen en Labels

Goede leraren zijn heel belangrijk. Kinderen verblijven het grootste gedeelte van hun dag op school dus de volwassenen die hen omringen hebben heel veel effect op hoe de kinderen gevormd worden. Het is dan heel belangrijk dat de persoonlijke meningen en vooroordelen van leraren niet doorschijnen in hun lesstof, opdrachten en toetsen. Dit is wel gebeurd door een Leidse godsdienstleraar. Hierin is hij het slachtoffer maar andere bi-culturele slachtoffers zoals Akwasi worden vaker gezien als boosdoener, in plaats van iemand die een fout heeft gemaakt.

Deze leraar gaf zijn leerlingen een schrijfopdracht met vragen zoals ‘waarom zijn er zoveel moslimterroristen?‘ en ‘hoe komt het dat mensen geloven in een godsdienst die zoveel geweld voortbrengt?’. Dit artikel van de Telegraaf vond ik op meerdere fronten teleurstellend. Ten eerste vond ik het teleurstellend dat een leraar vragen stelt die vol zitten met niet-feitelijke assumpties. Hieruit kan ik herleiden dat deze leraar geen kennis heeft over dit onderwerp, geen (feitelijk) onderzoek heeft gedaan, denkt vanuit een mening gevoed door assumpties en (persoonlijke) vooroordelen én deze manier van denken wil overbrengen aan zijn leerlingen die makkelijk beïnvloedbaar zijn vanwege hun leeftijd en zijn machtspositie. Deze lesaanpak is heel triest aangezien veel van mijn docenten de nadruk leggen op filosoferen, onderzoeken en bespreken. Dit voorkomt dat iedereen kwalijke dingen roept, verscholen achter de vrijheid van meningsuiting, puur gebaseerd op mening en niet-feitelijke nieuwsbronnen.

Side note: hoe kunnen kinderen nadenken en goede antwoorden geven op vragen die inhoudelijk incorrect zijn? Laten we de vraag ‘waarom zijn er zoveel moslimterroristen?‘ een andere context geven. Dan krijg ik ‘waarom zijn alle Nederlanders gierig?‘. Deze twee vragen zijn allebei incorrect en gebaseerd op niet-feitelijke assumpties en stereotypen. Wij moeten onze kinderen leren open en respectvol te denken in plaats van hen indoctrineren om in de door de maatschappij gemaakte hokjes te denken.

Het tweede teleurstellende vind ik de ondertoon van het artikel in het algemeen. Er is veel nadruk op de ongunstige situatie van de leraar aangezien hij zich onveilig voelt en is bedreigd. Laat mij heel duidelijk zijn: in geen enkele instantie vind ik dat geweld goedgesproken kan worden. Praten op een veilige, respectvolle en open is de juiste aanpak maar dit is heel zelden haalbaar deze dagen. Wat aan mij bleef knagen is het feit dat de fout van deze docent amper werd toegegeven. De opmerking van de directeur Onderwater ‘wij betreuren het als mensen zich door deze opdracht gekwetst voelen‘ laat ook al duidelijk zien dat hij niet snapt wat het probleem is. De onderliggende boodschap achter deze uitspraak is ‘sorry dat jij je gekwetst voelt maar wij zien niet zo goed in waarom‘. Lege excuses zonder zelfreflectie leiden ertoe dat wij eindeloos dezelfde discussies gaan voeren.

De focus rondom deze discussie is voornamelijk dat sinds de moord van de Franse docent Samuel er veel aandacht wordt gegeven aan vrijheid van meningsuiting, het bespreken van extremisme (wat nooit wordt losgekoppeld van de Islam) en het (agressieve) gebruik van social media. Deze onderwerpen zijn heel belangrijk om te bespreken, vooral met kinderen en jongeren. Er moet dan wel goed worden opgepast dat deze gesprekken niet vol zitten met vooroordelen, stereotypen en assumpties zoals de Leidse docent helaas wel deed. Op social media gedragen mensen zich al snel agressief, bedreigend en opdringerig. In geen enkele situatie vind ik dit acceptabel of gepast. Wel vind ik het interessant situaties met dezelfde eigenschappen te vergelijken, als mens maar ook als antropoloog.

Als ik dat doe, zie ik dat in bovenstaande situatie de nadruk wordt gelegd op het onveilige gevoel van de docent en dat heftige social media bedreigingen echt niet kunnen. Daar ben ik het mee eens. Het is dan heel interessant Akwasi’s situatie te vergelijken met deze situatie. Hij heeft een fout gemaakt en heeft zijn excuses aangeboden. Toch wordt de nadruk telkens gelegd op zijn foute daden en is zijn hele imago door de media geschetst als ‘agressieve zwarte man‘, wat letterlijk een wereldwijd veel gebruikt stereotype is (Angry Black Man/Angry Black Woman). Ook hij werd veel bedreigd en in zulke berichten werd de nadruk gelegd op zijn acties en niet zozeer op de bedreigingen. Akwasi werd geschetst als inhoudelijk fout, niet als slachtoffer terwijl het bij deze leraar andersom is. De mensen die deze leraar bedreigen worden gezien als bevestiging dat moslims agressief en gevaarlijk zijn, zoals het stereotype ook suggereert. Dezelfde mensen die dit roepen zijn de mensen die Akwasi tot op de dag van vandaag bedreigen, beledigen en zelfs zijn persoonlijke gegevens (zoals adres) tegen hem gebruiken. Heeft dit te maken met etniciteit, micro-agressie, assumpties en stereotypen?

In beide gevallen is niemand de boeman. Fouten zijn niet erg als zij worden toegegeven, oprechte excuses worden aangeboden en persoonlijke groei te zien is. Bij Akwasi is dit het geval. Hopelijk zal dit ook bij de leraar zijn en vele soortgelijke individuen die zonder consequenties wegkomen met telkens dezelfde fouten maken, gebaseerd op micro-agressie en assumpties.