De Nederlandse (Angst)cultuur: Hoe Onveilig Is Nederland?
Mijn moeder en ik hebben het vaak over hoe het leven in Nederland (specifiek Amsterdam) nu is vergeleken met vroeger. Mijn moeder groeide op in de jaren 70 en is tot op de dag van vandaag in contact met haar oude buren. Zij heeft het vaak over de vriendelijke band die buren en stadsgenoten met elkaar hadden. Over de jaren heen is dit achteruit gegaan en vandaag de dag maken buren amper oogcontact met elkaar. Het lijkt bijna alsof wij bang zijn voor elkaar.
Als kind heb ik mij altijd veilig gevoeld in mijn buurt. De meeste buren kenden elkaar en wisten welke kinderen samen speelden. In het kort, buren vertrouwden elkaar. Nu heerst er meer angst en dat is niet slecht in gezonde hoeveelheden. Helaas zijn wij erin doorgedraaid en vertrouwen wij bijna niemand meer. Hier kunnen meerdere redenen voor zijn: meer individualisme, we zijn meer online dan dat wij samen zijn, de hoeveelheid controle die wij hebben op onze levens et cetera. Een specifieke reden zal er niet zijn aangezien elke situatie en elk mens uniek is. Een ding is zeker: meer veiligheid en controle leidt tot meer angst.
Denk er eens over na. Wat vinden wij eng? Als je een horror film kijkt, wat maakt die film zo eng? Het onbekende, iets wat anders is dan ons en dus gevaarlijk is… Dit is hoe wij denken maar dit is niet hoe de wereld echt is. Een voorbeeld: heb jij wel eens iemand ontmoet waarvan je je vraagtekens had maar die uiteindelijk heel anders is gebleken dan jij had verwacht? Het gezegde luidt niet voor niets ‘oordeel een boek niet op basis van zijn kaft’. Mensen zijn ook zo. Wij zijn niet van nature slecht of uit op chaos creëren. Mensen willen zekerheid en veiligheid. Deze zekerheid en veiligheid worden aangetast door geluiden om ons heen die negen van de tien keer onjuist of aangedikt zijn. Een grote boosdoener is de media.
De titels van media artikelen zijn altijd wel heftig, overdreven of beangstigend. Het gaat altijd over oorlog, rampen, geweld of problemen. Oftewel: angst. Als zulke verhalen te lezen zijn in een krant of dagblad, dan voelt het alsof alles zo dichtbij gebeurd en ook wij op onze hoede moeten zijn. Dit komt omdat de hele wereld zo klein is geworden door technologie en globalisering. Wij zijn allemaal verbonden waardoor wij informatie krijgen over landen die duizenden kilometers verder weg liggen. Wat ook gebeurd is dat één artikel representatief gaat staan voor een heel land. Een voorbeeld: als wij een artikel lezen over een groot misdrijf in Berlijn, voelt het alsof heel Duitsland hier slachtoffer van is terwijl een paar steden verder niks te zien of voelen is van dat misdrijf. De wereld voelt klein maar is gigantisch. Benedict Anderson heeft hier een gigantisch goed boek over geschreven genaamd Imagined Communities, zeker aan te raden.
Onveiligheid en angst zijn heel natuurlijk maar als wij daarin doordraaien, zijn wij zo erg hyper alert dat het niet gezond en veilig meer is. Iedereen wordt gezien als een vijand en potentieel verdacht persoon. Alert zijn is prima maar niet als het ten koste gaat van je mentale rust en welzijn. Toch gaat mijn hart tekeer elke keer als iemand mij plots aanspreekt of benaderd. Ook dan probeer ik mijzelf eraan te herinneren dat de meeste mensen geen kwade intenties hebben. Adem in, adem uit. Al die angst en stress is dodelijker dan de mensen om je heen. Mensen zijn net zo bang voor jou zoals jij voor hen bent. Geef elkaar de kans, de ruimte en de menselijkheid om iets te vragen. Zo krijgen we nog iets terug van de vriendelijkheid en het vertrouwen uit de jaren 70.
